Bizim zamanımızda idari bilimler fakültelerinde üretim planlama kontrol dersleri yoktu. 1984’de iktisat bölümünden mezun olduğumda ÇBS’nin üretim planlama elemanı aradığını gördüm, başvurdum, mülakatta üretim planlamaya ilişkin soruları iktisattaki makro ve mikro planlama derslerinden çıkardıklarıma göre cevap verdim, ben de onlara satış tahminlerini nasıl yaptıklarını, pik dönemleri nasıl idare ettiklerini sordum ve bu soru-cevaplar benim işe alınmamı sağladı.
HİZMET PLANLAMA VE KONTROL (HPK)
Yıllar sonra idari bilimlerde okuyanlara üretim planlama dersleri verilmeye başlandığını duyunca çok memnun olmuştum (dört sebeple):
- Böyle önemli ve kapsamlı bir iş için okulda ders görmüş olmak büyük bir öngörü verecekti kardeşlerime.
- Ne iş yapıyorsun sorusuna verdiğim yanıtlardan sonra “Anladım yani muhasebecisin!” diyenler azalacaktı belli bir süre sonra.
- Pazarlama, tedarik zinciri kurma, satın alma, üretim, bakım, satış-dağıtım, insan kaynakları birimlerinde planlama ve kontrol temel ilkelerini bilenler çoğalacak, bir birleri ile daha iyi anlaşacaklardı (elbette bir süre sonra).
- Planlama ve kontrol ilkelerinin sadece üretimde değil hizmet kuruluşlarında hatta kar amacı gütmeyen organizasyonlarda da benimsenip kullanılmaya başlanması tüm yaşantımızın kalitesini, ülkemizin marka değerini yükseltecek, ihracatçılarımızın önü açacak vs. vs (umarım bir an önce).
HİZMET PLANLAMA VE KONTROL ELEMANI ARANIP BULUNABİLİR Mİ?
Çok değil birkaç sene önce “hizmet planlama kontrol elemanı aranıyor” diye ilan verdim başvuran olmadı, ilanı “üretim planlama kontrol elemanı” olarak değiştirince endüstri mühendisleri başvurdu.
Hizmet planlama kontrol ilanına gelmeyenler;
- ya hizmet planlama kontrol diye bir meslek olup olmadığını bilmiyorlardı,
- ya endüstri mühendisleri sadece ü harfiyle başlayan iş alanlarını tarıyorlardı,
- ya da o günlerde hiçbir endüstri mühendisinin ve çekirdekten yetişme planlamacının ilanlara bakası gelmemişti.
MAL VE / VEYA HİZMET ÜRETEN TÜM KURULUŞLARA ÜPK
Şimdi buradan hizmet işletmelerine ve tüm işletmelerin destek birimlerine seslenmek istiyorum ki;
- Planlama ve kontrol bir üretimin olduğu kadar bir hizmetin gerçekleşmesi için de elzemdir ve aynı ilkeler orada da geçerlidir.
- Bu güne kadar hizmet işletmelerinin hizmet üretim standartlarını, kapasitelerini, iş emirlerini, üretimde, alımda ve satışta ekonomik büyüklüklerini belirlememiş olması büyük bir kayıp kayıptır.
- Üretim işletmeleri için bunları yapmamak kayıptan ötedir, intihardır (ama yapmayanlar yahut eksik bırakanlar olduğunu da biliyorum).
ÜPK’SIZ YAŞANIR MI?
Mazeretleri biliyorum ve mazeretçileri de anlıyorum: bu ilkelerin oturması için çok şey yapmak gerekiyor, bu da gözde büyütülüyor ama inan ki planlama ve kontrol ilkelerinden uzakta kurulan sistemler daha çok dikkat, daha çok emek gerektiriyor üstelik bu emeklerin bir karşılığı da alınamıyor, kaos devam ediyor.
Bütçeleme, planlama ve kontrol araçlarını iyi kullanan kurumlarda yetişmiş deneyimli bir planlamacı olarak hepinize planlı ve kontrollü günler dilerim.
Saygılarımla,
Şengül KÜLAHLI
Yönetim Danışmanı
İstanbul, 07 Haziran 2010 |